Α Ενότητα: Γενικά

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λαμβάνοντας υπόψιν το γεγονός ότι οι Δημόσιες Προμήθειες αποτελούν το 14% περίπου του Α.Ε.Π. των κρατών μελών και στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης για την ενίσχυση ενός αποδοτικότερου όσον αφορά την χρήση πόρων, και φιλικότερου προς το περιβάλλον οικονομικού μοντέλου, της Κυκλικής Οικονομίας έχει θεσπίσει κριτήρια τα οποία προτείνει στα Κράτη Μέλη να υιοθετήσουν, προκειμένου οι Δημόσιες Προμήθειες να γίνουν “πράσινες” (Green Public Procurement and the EU action plan for the Circular Economy- Study for the ENVI Committee – upd 2017) .

Τα κριτήρια αυτά έχουν σαν στόχο την κατεύθυνση των Δημόσιων Οργανισμών προς την προμήθεια προϊόντων φιλικών προς το περιβάλλον, και κατά συνέπεια την στήριξη των εργασιών ανακύκλωσης, την παραγωγή προϊόντων με μικρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και την αποδοτικότερη χρήση πόρων και ενέργειας.

Αυτή τη στιγμή τα μόνα κράτη μέλη που δεν έχουν υιοθετήσει έστω και κάποια από τα κριτήρια της Ε.Ε. για τις Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις είναι το Λουξεμβούργο, η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Ρουμανία και η Ελλάδα.

Σε πλήρη αντίθεση με τα παραπάνω στην Ελλάδα παρατηρείται ο αποκλεισμός από διαγωνισμούς προμήθειας του δημοσίου ανακυκλωμένων υλικών, ανεξάρτητα από το αν πληρούν ή όχι τις τεχνικές προδιαγραφές που απαιτούνται κατά περίπτωση.

 

Γενικές αρχές που πρέπει να διέπουν τις ΠΔΠ

 

Σαν γενικές αρχές στην υιοθέτηση από την Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΔΗΣΥ), του θεσμού των Πρασίνων Δημοσίων Προμηθειών πιστεύουμε ότι πρέπει να είναι οι παρακάτω:

  1. Εφαρμογή των αρχών του ελεύθερου ανταγωνισμού και της ίσης μεταχείρισης πρωτογενών και ανακυκλωμένων υλικών. Αυτό υλοποιείται με:
    1. Υποχρεωτική ένταξη ενός κατ’ ελάχιστον ποσοστού ανακυκλωμένων υλικών στις Δημόσιες Προμήθειες βάσει συγκεκριμένων προδιαγραφών
    2. Η υποχρεωτική προμήθεια ανακυκλωμένων υλικών δεν πρέπει να έχει σαν αποτέλεσμα την σκόπιμη αύξηση του κόστους κτήσης τους.
  2. Καθίσταται επιτακτική η ένταξη τεχνικών προδιαγραφών οι οποίες να πληρούνται ανεξάρτητα από το αν τα υλικά είναι πρωτογενή η ανακυκλωμένα, έτσι ώστε να μην υποβαθμίζεται η ποιότητα των προς προμήθεια  υλικών.

Εμπλεκόμενοι κρατικοί φορείς :

  1. ΥΠΕΝ/ΕΟΑΝ – υπηρεσίες οι οποίες εμπλέκονται στην διαδικασία παραγωγής ανακυκλωμένων υλικών.
  2. Επιτροπή Πρασίνων Δημοσίων Συμβάσεων η οποία έχει συσταθεί με την ΥΑ 63955/239/13-6-2017 και η οποία έχει σαν σκοπό την εκπόνηση Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την προώθηση των Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων, βάσει των ρυθμίσεων της ενωσιακής νομοθεσίας.
  3. Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΔΗΣΥ), η οποία είναι και η ρυθμιστική αρχή αναφορικά με την ένταξη των κριτηρίων τα οποία έχουν προταθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τις Πράσινες Δημόσιες Προμήθειες.

 

Αρχές που πρέπει να διέπουν τις Πράσινες Δημόσιες Προμήθειες:

  1. Παύση (Άρση) της απαγόρευσης ανακυκλωμένων υλικών από τις Δημόσιες Προμήθειες
  2. Ένταξη στις Δημόσιες Προμήθειες, ελαχίστων ποσοστών ανά ρεύμα υλικού
  3. Ένταξη συγκεκριμένων τεχνικών προδιαγραφών οι οποίες πρέπει να πληρούνται από όλα τα προς προμήθεια υλικά ανεξάρτητα αν αυτά είναι πρωτογενή ή ανακυκλωμένα.
  4. Επίσπευση της διαδικασίας κατάρτισης Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την προώθηση των Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων

B Ενότητα

  • Ο αποκλεισμός των αναγεννημένων λιπαντικών από τις Δημόσιες Προμήθειες έρχεται σε αντίθεση και με την πρόσφατα ψηφισμένη από την βουλή Κ.Υ.Α. 62952/5384/30.12.16 (Έγκριση Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Επικινδύνων Αποβλήτων) η οποία αναφέρει:  «Θα προωθηθεί η χρήση των λιπαντικών ελαίων που προκύπτουν από επεξεργασία (R9), κυρίως με την άρση τυχόν εμποδίων που προκύπτουν και λειτουργούν ανασταλτικά για την διάθεση τους στην αγορά.»  
  • Θα πρέπει τόσο στο  Εθνικό Σχέδιο για τις Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις όσο και στον Κανονισμό Προμηθειών του Δημοσίου να προβλέπεται η προμήθεια λιπαντικών τα οποία κατ’ ελάχιστον ποσοστό 25% να προέρχονται από αναγεννημένα βασικά έλαια.

Το μέγεθος αγοράς των λιπαντικών ελαιών που καταναλώνονται από Δημόσιους Οργανισμούς στην Ελλάδα, εκτιμάται σε 10.000 t ετησίως.

Αν αντικαταστήσουμε το 25% της παραπάνω ποσότητας, ήτοι 2.500 t, με Αναγεννημένα λιπαντικά, τα οφέλη που προκύπτουν είναι :

  • Μείωση Αερίων του Θερμοκηπίου κατά: 12,6 %
  • Εξοικονόμηση Ορυκτών Πόρων κατά: 22,0 %

     πηγή : Μελέτη IFEU Life Cycle Analysis  Ιούνιος 2017.

  • Οι Δημόσιοι διαγωνισμοί λιπαντικών πρέπει να διενεργούνται βάσει συγκεκριμένων τεχνικών προδιαγραφών ζητούμενων προϊόντων, ανάλογα με τη χρήση για την οποια προορίζονται.
  • Καμία αναλυτική μέθοδος δεν μπορεί να διακρίνει την προέλευση ενός Βασικού ελαίου. Τα αναγεννημένα Βασικά έλαια οφείλουν να καλύπτουν τις ίδιες προδιαγραφές με τα πρωτογενή, καθώς προορίζονται για τις ίδιες με αυτά χρήσεις. Κατά συνέπεια, απαίτηση για τα Βασικά έλαια (αναγεννημένα και πρωτογενή) και τα λιπαντικά που παράγονται από αυτά, είναι και η απουσία ταξινόμησή τους λόγω μη επικινδυνότητας. Η επικινδυνότητα των ουσιών αυτών είναι αποτέλεσμα της πιθανής παρουσίας πολύ-αρωματικών ενώσεων (PAH) σε συγκεντρώσεις μεγαλύτερες του 3%. Το όριο αυτό είναι επαρκώς τεκμηριωμένο από πλήθος μελετών (API, CONCAWE κλπ). Η προτεινόμενη προδιαγραφή IP 346 (πρότυπη μέθοδος δείκτη διάθλασης εκχυλίσματος DMSO), <3%. εφαρμόζεται ανεξάρτητα από την προέλευση του Βασικού λιπαντικού ελαίου και από την τεχνολογία παραγωγής του, αποτελεί δε ένα γενικό κανόνα για την ταξινόμηση ή όχι αυτού. Επισφράγιση αυτής της απαίτησης, είναι η καταχώριση των αναγεννημένων Βασικών ελαίων σύμφωνα με τον Κανονισμό REACH, όπως συμβαίνει με τα πρωτογενή.